Trening motoryki u dzieci i młodzieży jest równie istotny co u dorosłych zawodników, lecz wygląda on zgoła inaczej. Błędem, który najczęściej można zauważyć u mniej doświadczonych trenerów jest realizowanie tych samych zadań i metod treningowych tylko ze zmniejszoną intensywnością i objętością co, u dorosłych w treningu dzieci i młodzieży. Planując trening motoryki dla najmłodszych, trzeba uwzględnić ich wiek kalendarzowy, biologiczny oraz staż treningowy. Ma to kluczowe znaczenie ze względu na indywidualne występowanie okresów sensytywnych w których konkretna cecha motoryczna wymaga mocnego bodźcowania by zbudować u zawodnika solidny fundament, który w przyszłości będzie podstawą do dalszego harmonijnego rozwoju. Przeoczenie tego “złotego okresu” może stać się przysłowiową poprzeczką nie do przeskoczenia w późniejszym etapie szkolenia i niewykorzystaniem w pełni potencjału zawodnika. Motoryka dzieci i młodzieży jest czym inny niż trening motoryki dorosłego i ukształtowanego zawodnika.
Szukasz treningu dla swojego dziecka?
Sprawdź tutaj
Najważniejszym z punktu widzenia późniejszej rywalizacji sportowej jest rozwinięcie koordynacji ruchowej i szybkości. Te dwie cechy motoryczne mają swoje, krytyczne okresy rozwoju, w których młodzi zawodnicy są w stanie rozwinąć je szybciej i na wyższym poziomie między 8 a 13 rokiem życia. Największy progres w biegu na 15m u piłkarzy nożnych odnotowuje się między 10 a 14 rokiem życia i wynosi on ok 20%, dla porównania w okresie między 14 a 18 rokiem życia oscyluje on na poziomie 8%. Podobnie wygląda to w teście szybkości biegu na 30m, gdzie w okresie między 10 a 15 rokiem życia można osiągnąć progres rzędu 21%, co jest ogromnym skokiem w porównaniu, gdy zaczniemy pracować nad szybkością później tzn. między 15 a 18 rokiem życia, ponieważ wtedy możemy poprawić ten wynik o zaledwie 4%. Trening motoryczny dla dzieci powinien zawierać sobie elementy, które w znaczmy stopniu będą oddziaływać na wyżej wymienione cechy motoryczne, przy okazji stwarzając warunki do rywalizacji poprzez różnego rodzaju formy zabawowe.
Koordynacyjne zdolności motoryczne:
- Orientacja czasowo-przestrzenna- jest zdolnością do dokładnej oceny położenia ciała i jego zmiany w stosunku do punktu odniesienia i realizowania ruchów pożądanym kierunku.
- Zachowanie równowagi – umożliwia utrzymanie zrównoważonej pozycji ciała w czasie czynności ruchowej lub po jej zakończeniu. Dzieli się ją na równowagę statyczną i dynamiczną.
- Kinestetyczne różnicowanie ruchów – to wysoka dokładność i ekonomiczność wykonywania ruchów, poprzez ocenę kątowych pozycji w stawach, stanu napięcia mięśniowego oraz prędkości ruchów.
- Rytmizacja ruchów – pozwala na zapamiętanie, odtwarzanie i realizowanie określonej struktury ruchów cyklicznych i acyklicznych. Przejawia się zdolnością do dostosowania ruchów do podanego rytmu zewnętrznego lub własnego.
- Szybkość reakcji – pozwala na szybkie rozpoczęcie i wykonanie celowego krótkotrwałego działania ruchowego na podany sygnał, w którym uczestniczyć może całe ciało lub jego część np. ręka lub noga.
- Sprzężenie ruchów – jest zdolnością do łączenia oddzielnych ruchów i działań w całościowe kombinacje ruchowe. Zapewnia celową organizację ruchów poszczególnych części ciała, prowadząc do integracji czasowych, przestrzennych i dynamicznym parametrów ruchów i podporządkowania ich zadaniom realizowanym przez całe ciało.
- Częstotliwość ruchów – to możliwość wykonania maksymalnej liczby ruchów całym ciałem lub jego częścią bez ograniczenia ruchowego.
Wysoki poziom sprawności fizycznej jest możliwy poprzez nauczanie i kształtowanie kompetencji ruchowych, które stanowią abecadło treningowe i stwarzają warunki do późniejszego rozwijania cech motorycznych m.in. siły, mocy i szybkości. Nauka i opanowanie tych umiejętności ruchowych jest głównym celem treningu motoryki u dzieci i młodzieży. Poniżej przykłady niektórych z nich:
- Antyrotacja i siła mięśni core.
- Przyśpieszenie, hamowanie i ponowne przyśpieszenie.
- Dolne partie ciała – ekscentrycznie.
- Rzucanie, chwytanie, łapanie.
- Skakanie i lądowanie.
Tego typu umiejętności zaliczane są do motoryki podstawowej. Opanowanie ich i dalszych progresji jest kluczowe dla właściwego rozwoju motorycznego młodych zawodników w tym dla obniżenia ryzyka występowania urazów przeciążeniowych. Planując trening motoryczny dla dzieci, warto wykonać wstępne testy oceniające poziom ruchowy i stopień rozwoju zawodnika, a są nimi m.in.:
- PHV – ocena wieku biologicznego zawodnika – pomaga właściwie dobrać kolejność trenowania poszczególnych cech motorycznych i stosowanych do ich rozwoju metod treningowych.
- FMS – ocena globalnych wzorców ruchowych w tym, stabilności i mobilności stawów, zakresów ruchu i kontroli nerwowo-mięśniowej.
- Ocena wyskoku i lądowania – ilościowa i jakościowa ocena mocy kończyn dolnych oraz techniki skoku i lądowania.
- Testy siły mięśniowej – specjalnie opracowany dla dzieci i młodzieży zestaw podstawowych ćwiczeń siłowych m.in. podciąganie na drążku, w raz ze skalą ocen promującą do późniejszego treningu siły mięśniowej.
Motoryka dzieci i młodzieży – o tym warto pamiętać
Motoryka dzieci i młodzieży stanowi kluczowy element w rozwoju sportowym młodych zawodników. Właściwie zaplanowany trening, który uwzględnia wiek kalendarzowy, biologiczny oraz indywidualne zdolności, pozwala na skuteczne rozwijanie podstawowych cech motorycznych, takich jak szybkość, koordynacja czy siła. Dzięki odpowiednio dobranym metodom treningowym w okresach sensytywnych, młodzi sportowcy budują solidne fundamenty, które umożliwiają dalszy rozwój fizyczny i minimalizują ryzyko kontuzji. Na Ursynowie oferuję zajęcia motoryczne, które wspierają rozwój kluczowych cech fizycznych u dzieci i młodzieży. Dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom, dostosowanym do wieku i poziomu zaawansowania, młodzi zawodnicy uczą się kontroli nad ciałem, poprawiają koordynację oraz budują siłę i szybkość. Motoryka dla dzieci Ursynów to inwestycja w zdrowy rozwój i przyszłe osiągnięcia sportowe.
